- Details
Langsam chlopft ou bi mir das Alter a d Türe, wo meh vo früecher verzellt, outomatisch, wie vo sälber. Derby rege i mi säuber am meischte uf über settigi Laferi. Wie we früecher alles wär besser gsy! Nobis, das isch nüt anders als Nostalgie u Besserwüsserei pur. Aber syt ds Schwyzer Fernseh zwo Serie über Töfflibuebe bracht het, cha i sicher ou no chly uf dene Strasse ume kättele.
Töffli gits sits Motörli git, klar. Aber i üsere Klass sy di Vehikel ersch uftoucht, wo di meischte vierzäni worde sy u dermit ryf für Benzin. De hat’s no es paar Monet duuret, bis me d Eltere ume Finger glyret het: wie gäbig es Töffli wär, für alli. He ja, dr Schuelwäg, sicher heicho am Abe, we me bi de Gspänli isch ga Gäbsche mache, dr Horizont erwytere u settigi Ruschtig meh. Dänkt hei mir natürlich: u am Sunntig vor em Familieschluuch abhoue u us em Usgang heicho, we me wott u äntlich das Schysstschalpivelo loswärde: eifach echly am Gas drääje u furt bisch! Ou dr Hoger uf!
De isch es äntlech sowyt gsy: ds erschte Mal mit em blitzblank nigelnaglenöie Töffli byr Schuel aarusche , nümme zum Veloständer hindere, nei, uf e Töffliparkplatz ga gäsele, Easy Rider im Zwöitakt. Undereinisch sy alli vor Klass um eim umegstande u hei dr früschbachnig Töfflibueb begrüesst u sy Göppel beguetachtet: nöij oder Occasion? Outomat oder Zwöigang? Margge, Modell, Farb – es het e subtil abgstuefti Bewärtig gä. Nid würklech ärnscht gno het me d Velosolex mit däm kurlige Motor uf em Vorderrad. Däm sys Aatrybsrad het bi nasser Strass düre drääjt u d Solexler het me meh gseh pedale aus entspannt kutschiere. D Solexfän hei sich garantiert später e Döschwo kouft u sofort zum e Heimetli umboue. D Meitschi hei am liebschte es Ciao gfahre, es gäbigs Outomatli, wyrot, wo me sech niene cha dräckig mache, technisch völlig uninteressant: dr Motor isch viel z guet verschalet gsy. derzue ane hei üsi Klassekameradinne e wyte Boge um jede Schrübler gmacht, sy hei inschtinktiv gspürt, das die ihrem schöne Töffli nid guet tüe.
Richtigi Manne, u das sy mer scho fasch gsy, sy uf em e Zwöigang ume zoge, die meischte uf em e Rixe oder em e Puch. Als Rolls Royce het aber ds Monark Piccolo gulte. Bsunders beydruckt het üs Buebe, das es mit ere schwedische Ordonanzgable usgrüschtet isch gsy. Es het zwar niemer gwüsst, für was das eigetlech guet söll sy, aber einewäg, schwedische Stahl isch eifach tschent gsy. Und e Jlo-Motor. U das Motörli isch würklech rassig gsy. Legendär dr Aazug: eifach e chly Gas gä u scho bisch alle vorab gsy. Däm het me no chly chönne nachehälfe, unerloubterwis zwar. Aber grad dr Jlo-Motor het sich gäbig la frisiere.
Wil, scho gly isch üs Giele längwylig worde ab all däm schöne neue Töfflizüüg. Mir hei afa pröble, was me us däm Vehikel süsch no alles cha use hole. Ir Klass het’s es paar Monark-Fahrer gha, u bi dene es paar begeischtereti Schrübler. Die sy mit ihrem Wärchzüüg no so gärn am e Mittwoch Namittag verby cho.
Scho churz, nachdem di stolze Eltere sich mit üs ab dem wunderschöne, rot-beige Monark mit dr Königschrone uf em Tank gfreut hei, sy si erchlüpft. Genau das tüüre Töffli isch vor em Garage i alli Einzelteili vertromet gläge, wie e usgnoni Jagdtrophäe. U wo’s äntlich wider gloffe isch, uf es paar Schrube meh oder weniger isch es üs nid so druuf aacho, hat’s e Höllekrach gmacht. Wil me es paar Schikane het müesse usboue, öppe im Uspuff. Uf all Fäll, bym spät heicho hei mir besser dr Motor wyt vor em Elterehuus abgstellt, sy im Sägelflug mit usklinktem Motor hei grollt. Süsch hätte d Nachbare oder no schlimmer, d Eltere genau gwüsst, um weli früechi Morgestund die Junge us em Usgang sy heicho.
O we ds Töfflifahre synerzyt eifacher isch gsy, es het kei Helm bruucht het und keiner komplizierte Papierli, eifach es gälbs, anonyms Töfflinumero, chly Moscht und uf u dervo, isch dr ewig Houptgägner d Polizei gsy. Komisch, hüt verstan i besser, was die hei wölle. I rege mi sälber ab em vile Verchehr dür d Matte uf. Denn aber isch d Tanz-Dili üses Deheime gsy u dr Zähringer üse Spunte. D Aarschtrass, grad früsch saniert u stäckegrad isch zur Rennstrecki worde. U genau dert ume het d Polizei regelmässig iri Rolle ufgstellt u Gschwindigkeitsmässige düre gfüehrt, so gemein. D Töfflimode het sich so schnäll ir Stadt usbreitet, das si zur Plag worde isch. Ganzi Rudel sy uf ire Chrischteverfolger, ire Sackgäldverdunschter am Fyrabig dür Bärn düset. Denn het me no nüt vo Fuessgängerzone gwüsst u velofründlicher Altstadt. Dr Moscht isch günschtig gsy u d Luft i de Pnö di grösseri Sorg als die ir Natur. U we da öppe eine zum Fänschter us gmofflet het, sy mir scho lengscht über alli Bärge gsy.
Aber trotz aller Technik, ds wichtigschte isch d Freiheit gsy. Chönne abhoue, we me het wölle, wohäre me het wölle. Jede Einzeln isch mobil gsy u niemer het dry gredt, we me eigeti Wäge het wölle ga. Bsunders gärn gmacht han i Usfährtli, meischtens i Jura hindere. E ganze Tag lang, bis d Chnöi weh ta hei, mit em Motorelärm i de Ohre nach Biel, oder Neueburg u nächhär im Schnäggetempo ds düruf uf ds Hochplateau bis Schottfonds, dür ds Val de Travers oder nach Dälsbärg . Mit Piggnigg ir Sacoche, mit Schuelfranzösisch irgendwo ir Frömdi ga nachtanke. Das het gfägt, ou wes mir im Gebiet vom Jura libre gschmuech worde isch, Béliers u Bärner, das isch nid immer guet usecho. Aber Schuelbuebe hei sich nid müesse um Politik kümmere, emel mir isch nie nüt Unagnäms passiert. Ypackt in e uralte dicke Bähnelermantel, dicki Händsche u e warmi Chappe bin i bis wyt i Herbscht yne ume zigüneret.
Aber o mit Kollege zäme sy mer viel underwägs gsy. An es Waldfescht by Bälp, mit Tanz u Cheigelbahn als Houptattrakzione. Oder ds Bsuech byr Familie vor e Schuelkollegin ds Zäziwil. Ein Stund Motoreknatter im Konvoi, übernachte uf em Burehof. Am Abe isch Dorffescht gsy, dr Turnverein het im Rössli es Theater ufgfüehrt. Am andere Tag, nach eme feine Zmorge hei mir dörfe Äppeeri abläse u mit hei näh. D Schuelkollegin han i us de Ouge verlore u ds Rössli isch ou ke Beiz meh, ds Töffli isch scho längscht uf em Schrottplatz glandet, aber d Erinnerig a dä Usflug isch no wie nöij.
I dere Zyt isch sowieso vil los gsy. Mir Buebe sy us em Hüsli gsy, wil dr nöij Bond ir Neechi drääjt worde isch. Ds Bärn ar Boustell vom Bahnhofnöijbou, ds Grindelwald, ds Luterbrunne u natürlich uf em Schilthorn isch gfilmet worde. Dr Bond isch üse Held gsy, natürlich hei mir alli Filme kennt, o we mer no gar nid i ds Chino hätte dörfe – aber das isch e Gschicht für sich. Bi einzelne Ufnahme hat’s Statischte us dr Region bruucht. Mindeschtens di halbi Klass isch wie elektrisch gsy u het bym Filme unbedingt wölle derby sy. Es paarne isch es sogar glunge, sich bim Stockcar-Renne yne z schmuggle. Gloubet, e Huuch James Bond und Hollywood isch dür üsi troschtlose Schuelstube gschwäbt, wo me am Morge vor dr erschte Stund no het müesse bäte u frommi Lieder singe!
«Im Gheimdienscht Ihrer Majestät» sy mer alli zäme ga luege. Grad so wichtig wie dr Film isch gsy, ob mir üsi Filmstars us dr Schuelbank gseh heige. Chuum isch dr Bond ds Luterbrunne us em Zug gstige het es unändlichs Palaver aagfange: Dert bin i, hesch gseh. Gseh nüt. Mou, lue doch, du Lappi. Tröjim wyter, das bisch sicher nid du, nie im Läbe!» Bis mir fasch zum Chino sy usegschmisse worde. Vom Räschte vom Streife weiss i numme no, das i mi unstärblech u läbeslang i d Diana Rigg verliebt ha. Wi übrigens alli Giele i üsere Klass.
U no öppis im Film het Spure hinderla: mir sy beydruckt gsy vo de rasante Verfolgigsjagde im Schnee. «Aues numme Trick», han i bhouptet. «Nei, du chunsch nid drus, das isch ächt! I ha's sälber gseh!» het dr Knox gmeint, wo bim Filme isch derby gsi. «Klari Sach, sicher ächt», het der Jüre gmeint, wo nie viel gseit het. Dr Knox het übrigens so gheisse, wil er e Chlyne isch gsy, derfür e grossi Nase u e dicki Brülle het gha. Er het em Profässer Knox us em Fix und Foxi uf ds Haar glyche.
Üsi Monarkclique isch sich sofort einig gsy, das müesse mir mit üse Töffli sälber usprobiere. «Machet dr mit?» het dr Knox gfragt. «Ju» , meint Jürg. I ha einisch ds Gas ufdrääjt. Grad i däm Jahr hat’s wyt abe gschneit u uf em Gurte isch sövel Schnee gläge, das es dr Pischte bis ganz abe uf Wabere glängt het. Es isch e Prachtstag gsy, yschalt u Wienechtsferie, wo mir üs ds Wabere troffe hei. Mir sy gäge ds Gurtebähnli ufe ga sondiere, öbs usgseht wie im Film. Ds Strässli ds düruf isch offe gsy – emel für Schifahrer. Mir sy mit üse Göppel meh schlächt als Rächt zum Gurtedörfli ufe zybet, mit viel stosse und schimpfe hei mir e Wäg uf d Pischte übere gfunde u abe gluegt uf es munzigs, verschneits Wabere. «Präzis wie im Film», het dr Knox gmeint. Dr Jüre und i hei gnickt. Klar het dr Knox d Rolle vom Bond überno, är het schliesslich scho Film erfahrig gha. D Gäng hei numme so gchlepft und ab isch di wildi Jagd dr Hoger z dürab, mir beide andere als Verfolger hinde nache. Auso, das het scho rächt speziell usgseh, drü länghaarigi Töfflibuebe i länge Mäntel uf ire Töffli über di Pischte dr Güsche z dürab. Mir hei üs so müesse konzentriere, das mir ds Gmöögg vo de ufgregte Schifahrer gar nid hei chönne ghöre, ou we mir hätte wölle. Isch ja o glych, mir sy schliesslich im Uftrag vom Gheimdienscht Ihrer Majestät underwägs gsy. Ab allem rütsche u zybe u Töffli häbe hei mir üse Find, dr James Knox, us de Ouge verlore.
Wo mir de doch emal uf gluegt hei, hei mir gmerkt, das dä nid so souverän isch wi sys Vorbild. Irgendwie isch är vo dr breite Pischte ab cho, richtig Tiefschnee. Er isch ufere schmale, einzelne Schispur underwägs gsy, wo geng stotziger ds dürab isch. Mir hei aaghalte, dr Knox hingäge isch geng schnäller worde. «Oh-oh», het dr Jüre gmeint, i ha nüt gseit. Verzwyflet isch dr Knox wyt abe gläge für besser ds gseh wo si Spur äch düre gieng. Aber ou syni starchi Brülle het nümme vil gnützt wil sy immer meh voll Pulverschnee isch gsy. U de isch dr Momänt cho, wo het müesse cho. Di schmali Spur het d Richtig gänderet, e elegante Schwung nach links. So e Kurve het sogar dr Knox uf sym Monark nid anebracht. Ds Vorderrad isch tief im Neuschnee blybe stecke, Töff u Knox hei dr Salto drübery gmacht u sy de irersyts im Pulverschnee verschwunde.
Nüt wie hinde nache! Das isch für üs sofort klar gsy. Gas, ds Eis dry, Vollgas, ds Zwöi yne chlepfe, Tempo, Tempo. No hüt gsehn i dr dick schwarz Vorderreife vo mym Töffli uf der schampar schmale Schispur. Numme schön grad ha, numme ja nid d Füess a Bode. Langsam fahre geit nid, süsch wäre mir ou no im Tiefschnee versoffe. Diräkt hinder mir han i dr Jüre ghört, vor mir isch es wyss gsy u schnäll. Dank däm, das dr Knox scho pfadet het, hei mir einigermasse würdevoll chönne aahalte. Dr Knox isch us em Schnee uftoucht, ohni Brülle wyss vo all däm Schnee u o süsch echly bleich. Wortlos hei mir üs dra gmacht, sys Töffli us ds grabe, ja sogar d Brülle hei mir gfunde, chly tschärbis zwar, aber me het se chönne aalege. Nach ere churze Pouse sy mir wie d Bourbaki-Armee dür e Schnee zum undere Wäge abe gschliche. Es gspässigs Bild, drü Schneemanne wo iri Töffli stosse. Aber dunde uf em Wäg het sich zeigt, was e schwedischi Ordonanzgable und es Monark ushalted: Gable isch nid broche u dr Motor nach e chly bäsele u tschalpe problemlos wider aagsprunge.
Mir sy hei gfahre, wie we nüt wär gsy – dr Knox, mit ere schrege Brülle u pfludinass vorab, dr Jüre und i hindedry. Zimlech still sy mer gsy. U ou blybe, weder daheim no ir Schuel hei mir vo üsem Renne am Gurte verzellt. Ja früecher isch ds einte oder andere haut doch besser gsy. Niemer het gfötelet oder blödi Filmli ufgno u me het gwüsst, we Schwyge zum Säge wird u me gschyder öppis für sich bhaltet.
Peter Maibach, www.petermaibach.ch